Khắc phục chứng rối loạn ngôn ngữ ở trẻ

Ngôn ngữ là phương thức biểu đạt cho người khác hiểu được những suy nghĩ, nhu cầu, mong muốn của bản thân thông qua lời nói. Vì vậy, rối loạn ngôn ngữ ở trẻ em ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và khả năng học tập của trẻ. Bố mẹ hãy quan sát trẻ cẩn thận để phát hiện các triệu chứng rối loạn ngôn ngữ để có cách điều trị phù hợp.

1. Rối loạn ngôn ngữ ở trẻ là gì?

Rối loạn ngôn ngữ là một dạng di chứng não, do vùng não bộ đảm nhiệm chức năng ngôn ngữ bị suy yếu

Ngôn ngữ có vai trò vô cùng quan trọng đối với con người, nó là đặc trưng chỉ có ở xã hội loài người để phân biệt với các loài động vật khác. Ngay từ khi sinh ra, trẻ em đã sẵn sàng để học một ngôn ngữ mới, và trẻ sẽ học một hay nhiều ngôn ngữ mà gia đình hay môi trường xung quanh đang sử dụng.

Bình thường từ 2 - 3 tháng, trẻ bắt đầu phát âm họng líu lo; từ 7 - 9 tháng sẽ bập bẹ tập nói “ba ba”, “ma ma”... Từ 12 - 15 tháng, trẻ nói được vài từ đơn giản. Khi 2 tuổi, trẻ có thể nói câu ngắn ít từ đơn giản. Trên 3 tuổi, trẻ nói được câu dài. 5 tuổi trở lên bé bắt đầu nói thành thạo.

Tuy nhiên, đến 5 tuổi mà bé vẫn gặp khó khăn với một số âm tiết, từ ngữ hoặc cấu trúc câu thì đây là dấu hiệu của rối loạn ngôn ngữ ở trẻ em.

Rối loạn ngôn ngữ là một dạng di chứng não, do vùng não bộ đảm nhiệm chức năng ngôn ngữ bị suy yếu, điều này khiến cho bé gặp khó khăn trong việc trao đổi thông tin, giao tiếp với mọi người xung quanh bằng lời nói. Người bệnh có thể nói khó, nói ngọng, khó trình bày mong muốn bản thân, không hiểu lời nói,…

Trẻ bị rối loạn ngôn ngữ có hai dạng: rối loạn tiếp nhận ngôn ngữ với biểu hiện là chậm hiểu lời nói của người khác. Những trẻ rối loạn về vấn đề phát âm sẽ khó bày tỏ những câu nói, suy nghĩ thông thường theo độ tuổi. 

Xem thêm: Fagomom cung cấp dịch vụ thông tắc tia sữa tại nhà hiệu quá, giá rẻ

2. Dấu hiệu rối loạn ngôn ngữ ở trẻ

Trẻ không thể tập trung nghe người khác nói

Rối loạn ngôn ngữ ở trẻ thường không có các biểu hiện rõ rệt. Chỉ khi bố mẹ chú ý kỹ vào những biểu hiện hàng ngày của trẻ mới có thể phát hiện được.

+ Trẻ không có hứng thú khi nói chuyện, không nhớ được các thông tin về cuộc hội thoại đã xảy ra.

+ Trẻ không thể tập trung nghe người khác nói nhất là khi có tiếng ồn như tiếng nhạc hoặc tivi.

+ Khi nói chuyện bé thường bỏ sót một âm vị đầu hay cuối như thường nói “a” thay vì “ba”, “uốn” thay vì “uống”.

+ Bé thường thay thế một âm vị này bằng một âm vị khác, chẳng hạn như “rồi” biến thành “gồi’.

+ Bé không thể phát âm được chữ “r” và “s”,  ví dụ như cái “gỗ” thay vì “rổ”...

+ Nếu giọng nói của bé nghe có vẻ khàn hoặc có sự thay đổi ngẫu nhiên trong tông giọng thì bé có khả năng gặp phải các vấn đề liên quan đến âm thanh giọng nói.

+ Trẻ nói lắp cũng là một dấu hiệu của rối loạn ngôn ngữ ở trẻ. Bé cứ lặp đi lặp lại hoặc kéo dài nhiều âm thanh, từ ngữ, trọng âm, khiến mạch giao tiếp bị gián đoạn. 

3. Nguyên nhân gây rối loạn ngôn ngữ ở trẻ 

Hầu hết các nguyên nhân gây rối loạn ngôn ngữ ở trẻ em đều xuất phát từ những bệnh lý, chấn thương hay các di chứng tổn thương về não bộ, cụ thể:

3.1 Rối loạn ngôn ngữ ở trẻ do yếu tố bẩm sinh

Trẻ mắc hội chứng tự kỷ, trẻ mắc hội chứng Down, bại não hay hội chứng X dễ vỡ, rối loạn tăng động giảm chú ý, mẹ sinh con thiếu tháng, nhẹ cân hay người lạm dụng bia rượu, các chất kích thích trong thai kỳ là nguyên nhân dẫn đến chứng rối loạn ngôn ngữ ở trẻ em

3.2 Rối loạn ngôn ngữ ở trẻ do tổn thương não

Não là trung tâm hệ thần kinh trung ương có vai trò điều khiển mọi hoạt động và chức năng của cơ thể. Khi vùng não bị tổn thương, người bệnh có thể gặp vấn đề rối loạn chức năng tương ứng do vùng não đó điều khiển. Đây chính là nguyên nhân gây rối loạn ngôn ngữ ở trẻ em. 

Rối loạn ngôn ngữ ở trẻ em do tổn thương thính lực 

3.3 Rối loạn ngôn ngữ ở trẻ do tổn thương thính lực 

Trẻ bị tổn thương thính lực sẽ gặp khó khăn trong việc hiểu ngôn ngữ của người xung quanh cũng như giọng nói của chính mình. Khả năng hiểu và nắm bắt các từ của trẻ thường thấp, không thể bắt chước các từ và nói đúng hoặc nói trôi chảy, điều này dẫn đến trẻ bị rối loạn ngôn ngữ.

3.4 Rối loạn ngôn ngữ ở trẻ do bệnh lý thực thể

Hở hàm ếch là một ví dụ điển hình của bệnh lý ở miệng ảnh hưởng tới lời nói. Trẻ bị hở hàm ếch sẽ tạo ra một khe nứt rộng giữa hai bờ môi. Đây là một dị tật bẩm sinh có thể gây trở ngại cho việc không khí đi qua cổ họng, mũi và miệng.

Trẻ bị dính thắng lưỡi (phanh lưỡi) cũng làm hạn chế cử động của đầu lưỡi và ảnh hưởng tới khả năng phát âm của trẻ. 

3.5 Rối loạn ngôn ngữ ở trẻ do gặp các vấn đề về thanh âm

Rối loạn ngôn ngữ ở trẻ em do trẻ bị tổn thương dây thanh âm, liệt dây thanh âm, Polyp hoặc nốt trên dây thanh âm.

4. Rối loạn ngôn ngữ ở trẻ gây ra các biến chứng gì?

Trẻ rối loạn ngôn ngữ dễ bị trầm cảm 

Do các vấn đề về giao tiếp mà chứng rối loạn ngôn ngữ gây ra, các biến chứng có thể bao gồm:

Trẻ gặp khó khăn về mặt xã hội: Các vấn đề về giao tiếp có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ của trẻ với gia đình và bạn bè. Khiến các tình huống xã hội trở nên khó khăn.

Nếu để tình trạng rối loạn ngôn ngữ kéo dài sẽ ảnh hưởng đến việc học ngôn ngữ, viết, tiếp cận kiến thức ở trường và đời sống xã hội sau này

Trẻ không thể biểu đạt được mong muốn của mình, không được khuyến nói, về lâu dài trẻ sẽ thu mình, ít giao tiếp, trầm cảm và có nguy cơ tự kỷ cao. 

Xem thêm: Trẻ chậm nói: nguyên nhân và cách khắc phục

5. Phương pháp chẩn đoán rối loạn ngôn ngữ ở trẻ

Các bác sĩ có thể đánh giá bài khả năng nói để giúp xác định loại rối loạn ngôn ngữ mà trẻ mắc phải. Bên cạnh việc tiến hành khám sức khỏe, bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm để tìm nguyên nhân, bao gồm:

+ Các xét nghiệm hình ảnh, chẳng hạn như chụp MRI hoặc CT, tạo ra các hình ảnh chi tiết về não, đầu và cổ của bạn có thể giúp xác định nguyên nhân gây rối loạn ngôn ngữ.

+ Điện não đồ (EEG) đo hoạt động điện trong não của bạn. 

+ Sinh thiết não. Nếu nghi ngờ có khối u não, bác sĩ có thể lấy ra một mẫu nhỏ mô não của bạn để xét nghiệm.

+ Kiểm tra thần kinh tâm lý. Đây là phương pháp giúp đánh giá khả năng suy nghĩ (nhận thức), kỹ năng, khả năng nghe hiểu, đọc và viết cũng như các kỹ năng khác.

6. Phương pháp điều trị rối loạn ngôn ngữ ở trẻ

Bố mẹ hãy thường xuyên giao tiếp với con

Trẻ cần được can thiệp sớm trước 3 tuổi để tập những kỹ năng giao tiếp sớm như: chú ý, luân phiên, lắng nghe, bắt chước, chơi theo lứa tuổi, hiểu lời nói và giao tiếp bằng cử chỉ, điệu bộ.

Trong trường hợp khiếm khuyết ngôn ngữ nặng, có thể dùng cách giao tiếp qua hình ảnh (Picture Exchange Communication System-PECS).

Bố mẹ nên áp dụng các bài tập cải thiện rối loạn ngôn ngữ tại nhà cho trẻ như tương tác với trẻ qua trò chơi và tránh cho trẻ xem truyền hình trong 2 năm đầu đời. Bố mẹ vừa chăm sóc trẻ vừa nói với trẻ để trẻ luôn được tiếp cận với ngôn ngữ từ mẹ. In một số bức ảnh đơn giản có màu, hướng dẫn trẻ mô ta những thành phần, sự kiện diễn ra trong ảnh…

7. Phòng tránh rối loạn ngôn ngữ ở trẻ 

Hạn chế cho trẻ xem điện thoại

Muốn tránh hoặc hạn chế tối đa sự rối loạn ngôn ngữ ở trẻ em thì bố mẹ và người thân trong gia đình phải tránh hoặc hạn chế việc cho trẻ từ 0 - 3 tuổi tiếp xúc với tivi, máy tính, máy chơi game, điện thoại... vì đây chính là giai đoạn trẻ em bắt đầu xây dựng những cơ sở về khả năng ngôn ngữ của mình.

Tăng cường cho trẻ em giao tiếp trực tiếp để hướng dẫn cho trẻ làm quen với các đồ vật, hành động, cử chỉ liên quan đến các yêu cầu và ước muốn của chúng, giúp trẻ phát triển khả năng nghe, nói, sử dụng ngôn ngữ đúng. 

Hãy thường xuyên khuyến khích trẻ nói, hát, tham gia các trò chơi, tăng cường cho trẻ tiếp xúc với những hoạt động hấp dẫn. 

Bài viết trên đã cung cấp những thông tin cơ bản về vấn đề rối loạn ngôn ngữ ở trẻ. Hi vọng rằng bạn đọc đã có được cái nhìn tổng quát về chứng rối loạn ngôn ngữ ở trẻ để có biện pháp phòng bệnh cho trẻ. Nếu bạn đang có nhu cầu tìm hiểu các thông tin liên quan đến chăm sóc trẻ sơ sinh, hãy liên hệ trực tiếp đến Fagomom, đội ngũ chuyên gia của chúng tôi sẽ hỗ trợ bạn.

Thông tin liên hệ:

Công ty TNHH giải pháp thương mại Fago Group

Địa chỉ:

Tại Hồ Chí Minh: Chung cư tecco Greenest, Phan Văn Hớn, Tân Thới Nhất, Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh

https://g.page/fagomom

Tại Hà Nội: N2C Hoàng Minh Giám, Trung Hòa Nhân Chính, Quận Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội

https://goo.gl/maps/H4ML5FeAZ97C6zne7

Điện thoại: 0934 812 773 - 0911 002 444

Thời gian làm việc:

Thứ 2 - 7 : 8:00 - 18:00

Chủ nhật : 8:00 - 11:30

Kết nối với chúng tôi:

- Fanpage: https://www.facebook.com/fagomom/

- Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCJxRNkHP5B-lEa5jO73-URw