Trẻ chậm nói: nguyên nhân và cách khắc phục

Bất kể với bố mẹ nào, khi sinh con ra đều mong con khỏe mạnh như bao đứa trẻ khác, nhưng không may chúng có một tật khác biệt, như trẻ châm nói. Vậy nguyên nhân khiến trẻ chậm nói ở đây là gì, và cách khắc phục ra sao? Cùng FaGoMom tìm hiểu về tình trạng nguy hiểm này ở trẻ.

Thuận theo tự nhiên, phần lớn trẻ đều tập nói và biết nói từ 1-2 tuổi, rất hiếm khi gặp phải trẻ chậm nói sau 2 tuổi. Nhưng, với xã hội hiện nay thì tình trạng trẻ chậm nói ngày càng gia tăng về cả số lượng và độ tuổi làm cho rất nhiều cha mẹ lo lắng.

1. Nguyên nhân khiến cho trẻ chậm nói là gì?

Thực tế có rất nhiều nguyên nhân khiến cho trẻ chậm nói, chậm phát triển về khả năng ngôn ngữ hay khả năng nói như dưới đây:

Nguyên nhân khiến trẻ chậm nói (Ảnh minh họa)

+ Do ảnh hưởng về cấu tạo vòm miệng như: dính cơ lưới dưới, hở hàm ếch khiến trẻ hạn chế về khả năng hoạt động của lưỡi làm cho trẻ chậm nói.

+ Khả năng nghe cũng làm ảnh hưởng để tình trạng trẻ chậm nói, đây là nguyên nhân khiến trẻ chậm nói khá phổ biến, và thường được khuyên đi khám bác sĩ về tai mũi họng, tình trạng khó nghe cũng dẫn đến trẻ khó bắt chước hay khó tập trung.

+ Do thói quen về lối sống, ít tiếp xúc với các trẻ khác hoặc trẻ thường hay xem điện thoại, tivi hay các thiết bị điện tử dẫn tới trẻ ít nói hơn, không chịu tập nói. Các phụ huynh cần xác định rõ nguyên nhân để đưa ra hướng xử lý tốt nhất cho con trẻ.

Xem thêm: Khắc phục chứng rối loạn ngôn ngữ ở trẻ

2. Những triệu chứng của trẻ chậm nói:

Khi trẻ chậm nói thường hay sử dụng hành động hơn lời nói, thường đến một giai đoạn tập nói khoảng sau 10 tháng tuổi, trẻ sẽ bắt chước lời nói của người lớn, trẻ sẽ bi bô tập nói khá nhiều, tay chân liên hoạt mỗi khi muốn thể hiện sở thích hoặc trẻ đang mong muốn những điều gì đó. Trẻ chậm nói thì sẽ ngược lại không thích thể hiện với bất kể nhu cầu bằng lời nói mà thường hay cầm hoặc kéo người lớn, thích gì thứ gì đó thì sử dụng tay thay cho lời nói.

Bé sẽ không nói được những câu nói dài hay những từ như bạn khác cùng trang lứa, tùy thuộc vào mức độ phát triển của trẻ sẽ khác nhau, nhưng thường trẻ 2 tuổi sẽ có khoảng 200-500 từ vựng cho riêng mình, bởi vậy, trẻ sẽ thể hiện với một số yêu cầu khá đơn giản hàng ngày bằng các lời nói của mình. Nếu trẻ không thể hiện được những việc đơn giản như: uống nước, đi vệ sinh, đi ngủ, đói, tắm,… thì cha mẹ cũng nên thăm khám thêm các ý kiến của các chuyên gia để có sự can thiệp vào hành vi của trẻ.

Triệu chứng trẻ chậm nói (Ảnh minh họa)

Trẻ không hiểu được các yêu cầu đơn giản và thường hay sử dụng nhất, trong một mức độ bình thường, với khả năng nghe hiểu của trẻ lên đến 3 tuổi là tương đối đầy đủ trong tất cả các hoạt động thường ngày, trẻ có thể hiểu được những yêu cầu đơn giản cho đến phức tạp như: con có ăn cơm không, mẹ có ở nhà không, cầm điện thoại cho mẹ, con có đi chơi không, con đang làm gì,… Nhưng riêng với trẻ chậm nói thì việc thể hiện lại rất khó khăn và khá chậm với những câu đơn giản như thế, và thậm chí trẻ có thể không bắt chước được những câu nói ngắn.

Trẻ không bắt chước được các âm thanh và có thể sẽ chậm nói. Cũng có thể trẻ đang gặp phải những vấn đề như: không nghe rõ, âm thanh không chuẩn, nghe không tiếp thu được ngôn ngữ. Lúc đó cha mẹ nên cho trẻ đi khám tại khoa tai – mũi – họng để tìm ra nguyên nhân chính xác nhất.

Khi trẻ có những biểu hiện về các triệu chứng này thì bạn cần phải lưu ý sớm cho con mình đi kiểm tra tại các cơ sở chuyên khoa có uy tín để có biện pháp kịp thời nhất.

3. Hướng dẫn dạy trẻ chậm nói tại nhà

Có rất nhiều phụ huynh khá bối rối không biết khi trẻ chậm nói thì phải làm sao? Câu trả lời cho thắc mắc này thì các gia đình có thể tự dạy cho trẻ tập nói tại nhà cũng là một trong những cách hay như dưới đây:

Thường xuyên nói chuyện với trẻ, yêu cầu trẻ trả lời với những câu trả lời ngắn và tăng đần về độ dài. Với những câu chuyện giữa bố mẹ và con để trẻ tập nói cùng với nội dung phong phú hơn, nhưng vẫn đảm bảo được sự đơn giản để trẻ tập dần theo sự phát triển về não bộ của trẻ.

Hướng dẫn dạy trẻ chậm nói tại nhà (Ảnh minh họa)

Khi trẻ muốn hỏi gì thì bố mẹ cần phải chú ý để phân tích cho trẻ và trả lời cho trẻ. Khi trẻ muốn nói chuyện, đặt ra với những câu hỏi thì bố mẹ cần cố gắng để trả lời cho trẻ một cách đơn giản nhất, dễ hiểu và khuyến khích trẻ đặt ra những câu hỏi để tập nói.

Cho dù trẻ không có sự phản ứng với cha mẹ thì vẫn nên tiếp tục nói chuyện với trẻ thường xuyên hơn, đối với việc làm này sẽ giúp cho trẻ cải thiện dần về vốn từ và thích nói chuyện hơn. Và đặc biệt, cha mẹ cũng nên giải thích cho trẻ việc mà bé đang làm để bé hiểu, nói chuyện tại mọi nơi, mọi lúc, kể cả khi chuẩn bị đi ngủ.

Dạy bé nói với những cách sử dụng trực quan về hình ảnh, sử dụng các bức ảnh trực quan chính là cách hiệu quả nhất để dạy trẻ tập nói. Khi trẻ nhìn vào các hành động hoặc hình ảnh thì bố mẹ hãy miêu tả bằng các từ ngắn đơn giản để trẻ dễ nhớ và có thể phát âm lại. Với việc dạy trẻ thông qua các bức ảnh sinh động có thể sẽ giúp cho trẻ học hỏi được dễ dàng hơn khá nhiều với các phương pháp khác.

4. Những lưu ý khi dạy trẻ chậm nói

Tuyệt đối, bạn không được bắt chước lại các ngôn ngữ của trẻ, khi trẻ châm nói hoặc nói chưa được chuẩn thì bố mẹ không nên bắt chước lại để trẻ bị nhầm tưởng là trẻ đã nói đúng hoặc có thể làm cho bé ngại ngùng khi nói. Lúc này, bạn nên sửa lại cho trẻ để phát âm chuẩn hơn, giải thích cho trẻ hiểu sai hay đúng. Với việc phát âm cho trẻ học theo cần được lặp đi, lặp lại nhiều này lần và kiên trì theo một thời gian để trẻ tiến độ dần dần.

Chịu khó về đọc sách, kể chuyện cho trẻ nghe, thông qua những câu chuyên đó có thể giúp cho trẻ tăng thêm vốn từ và kích thích sự tò mò về tiềm ẩn trong trẻ. Khi đó, sẽ giúp kích thích trẻ đặt ra những câu hỏi và có thể nói được khá nhiều. Bạn nên lựa chọn cho con trẻ với những câu chuyện sinh động về thế giới động vật, về các con vật xung quanh bé để trẻ càng trở nên hứng thú hơn, bởi phần lớn trẻ đều thích với những con thú ngộ nghĩnh.

Không nên cho trẻ chậm nói xem tivi, điện thoại (Ảnh minh họa)

 Bạn nên tạo ra cho trẻ một môi trường vui vẻ để học học nói theo và có nhiều cơ hội về sự tương tác, thêm vào dó bạn nên khuyến khích cho trẻ chơi cùng với anh, chị, em trong gia đình hoặc bạn cũng trang lứa tuổi để trẻ có những va chạm và nói về nhiều hơn. Nên hạn chế cho trẻ xem tivi, ngồi chơi một mình hoặc không cho xem điện thoại, máy tính hay những thiết bị điện tử thông minh khác. Thiết kế ra với những trò chơi cần cho sự tương tác để trẻ chơi và khi đó tự nhiên trẻ sẽ thích nói nhiều hơn.

Và ngoài ra, cha mẹ cũng nên tìm hiểu các món ăn ngon bổ não, kích thích cho trẻ tha học hỏi và trở nên càng hoạt bát hơn, nói được nhiều hơn. Bổ sung các loại vi chất giúp cho trẻ ăn nogn hơn và linh hoạt hơn, giảm đi các cảm giác mệt mỏi, ể oải hay chán ăn, giúp cho trẻ nhanh khỏe hơn, nhanh nhẹn hơn, và hoạt bát hơn.

Với những giải pháp ở trên chưa mang lại hiệu quả như mong muốn thì bạn nên cho trẻ đến gặp bác sĩ để kiểm tra về tâm lý, dinh dưỡng và những vấn đề có liên quan tới sự phát triển của trẻ để được có được biện pháp tốt nhất. Tuy nhiên, với việc sử dụng thuốc hay những loại thực phẩm chức năng giúp cho trẻ nhanh nó cũng phải tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ để không mang lại những tác dụng phụ cho trẻ.

5. Trẻ chậm nói có thông minh không?

Có nhiều phụ huynh đang rất lo lắng về các chứng chậm nói của con mình và những câu hỏi “trẻ chậm nói có làm sao không?” hay “trẻ chậm nói có thông minh không?” luôn được đặt ra trong đầu của các phụ huynh.

Thực chất chưa có chứng minh khoa học nào nói về khả năng chậm nói của trẻ sẽ khiến trẻ thông minh hơn. Nhưng, trẻ chậm nói thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng khá nhiều đế tiến độ học tập của trẻ, sự phát triển bình thường của trẻ, do đó sẽ tác động thi sự thành công trong tương lai của trẻ.

Đối với những trẻ phát triển có thể chậm nói nhưng thực chất chậm nói không có nghĩa là chậm phát triển, nhưng chậm nói có thể sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ.

6. Khám cho trẻ chậm nói ở đâu?

Về tình trạng chậm nói tuy là không phải cấp bách với mọi đứa trẻ, nhưng các mẹ cũng nên đưa trẻ đi khám ngay, nếu trẻ có những biểu hiện như dưới đây:

Nên khám cho trẻ chậm noi (Ảnh minh họa)

+ Trẻ trên 10 tháng tuổi mà vẫn không có phản ứng khi gọi tên hoặc có những hành động cụ thể nào.

+ Trẻ tren 18 tháng tuổi không linh hoạt, ít hoặc không có hào hứng khi giao tiếp với mọi người và cả bố mẹ, phần lớn giao tiếp bằng các cử chỉ. Khi nói chuyện bằng lời nghe có vẻ khó khăn, hoặc gặp các tình trạng trẻ chậm đi chậm nói.

+ Trẻ trên 2 tuổi mà chỉ bắt chước được ít lời nói và hành động, không nói được câu quá 3 từ, hoặc không nghe được các chỉ dẫn từ cha mẹ, hoặc có nghe nhưng phản ứng khá chậm, hoặc trẻ có giọng nói khá bất thường.

+ Trẻ chậm nói với những biểu hiện đặc biệt ở trên thì cha mẹ nên cho trẻ đi thăm khám tại những cơ sở y tế chuyên khoa có uy tín càng sớm càng tốt.

+ Phụ huynh có thể để nghị cho trẻ khám chuyên khoa tai – mũi – họng để trẻ để kiểm tra xem trẻ có nghe được tốt không, khám xem phần vòm họng của trẻ có bị dị dạng gì không, hay khám dinh dưỡng xem trẻ có bị thiếu chất gì không,… Giai đoạn trong việc chữa rị chậm nói cho trẻ tốt nhất từ 2-3 tuổi. Nếu trong tình trạng này kéo dài thì việc điều trị lại càng khó khăn hơn, tốn kém và mất nhiều thời gian hơn.

Chậm nói ở trẻ tuy không có ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển về thể chất của trẻ, nhưng có thể sẽ ảnh hưởng khá nhiều đến khả năng học tập và phát triển toàn diện của trẻ. Bởi vậy, trẻ chậm nói thì cha mẹ hãy lưu ý tìm ra nguyên nhân và có cách xử lý đúng nhất để trẻ nói được tốt hơn, giúp nâng cao về khả năng tiếp thu và hòa đồng với cuộc sống bình thường.

Xem thêm: Chân vòng kiềng: Một số biểu hiện bất thường ở chân của trẻ

 

Thông tin liên hệ:

Công ty TNHH giải pháp thương mại Fago Group

Địa chỉ:

Tại Hồ Chí Minh: Chung cư tecco Greenest, Phan Văn Hớn, Tân Thới Nhất, Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh

https://g.page/fagomom

Tại Hà Nội: N2C Hoàng Minh Giám, Trung Hòa Nhân Chính, Quận Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội

https://goo.gl/maps/H4ML5FeAZ97C6zne7

Điện thoại: 0934 812 773 - 0911 002 444

Thời gian làm việc:

Thứ 2 - 7 : 8:00 - 18:00

Chủ nhật : 8:00 - 11:30

Kết nối với chúng tôi:

- Fanpage: https://www.facebook.com/fagomom/

- Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCJxRNkHP5B-lEa5jO73-URw