Hướng dẫn cách chăm sóc thai nghén

FaGoMom mách mẹ cách chăm sóc thai nghén, mang thai trong 3 tháng đầu được xem là giai đoạn khủng hoảng nhất với các chị em, đặc biệt người lần đầu làm mẹ. Vừa phải tìm cách vượt qua các dấu hiệu chứng khó chịu trong thai lại vừa phải học cách chăm sóc cho bản thân và cục cưng của mình trong bụng.

1 - Khám thai:

Ngay khi biết mình có thai, các bà mẹ cần đi khám thai ngay để biết được các biểu hiện và tình hình thai nhi của mình như sau:

+ Biết được tình trạng thai có bình thường không.

+ Phát hiện sớm những nguy cơ để được xử trí kịp thời.

+ Được tiêm phòng uốn ván, hướng dẫn uống viên sắt-axit folic.

+ Được tư vấn về sức khỏe (dinh dưỡng, vệ sinh thai nghén, nuôi con bằng sữa mẹ, chăm sóc trẻ sơ sinh, kế hoạch hóa gia đình và những vấn đề liên quan khác).

+ Thảo luận với cán bộ y tế đẻ lựa chọn nơi sinh an toàn.

Khám thai để nhận biết có thai chắc chắn (Ảnh minh họa)

Trong suốt thời gian mang thai, các bà mẹ cần đi khám thai ít nhất là 4 lần hoặc đinh kỳ theo hẹ của cán bộ y tế tại các điểm như sau:

+ Lần 1: Ngay sau khi biết mình có thai, trong vòng 3 tháng đầu:

• Để được quản lý thai
• Kiểm tra sức khỏe mẹ
• Được hướng dẫn về dấu hiệu bất thường và cách xử trí.
• Được tư vấn về sàng lọc trước sinh và sơ sinh: phát hiện bất thường ở thai nhi và trẻ sơ sinh.
• Tư vấn về các xét nghiệm cần thiết: phát hiện sớm các bệnh lây nhiễm, bao gồm cả HIV để phòng sớm lây truyền mẹ sang con.
• Dự kiến về ngày sinh, tư vấn lựa chọn nơi sinh.

+ Lần 2: Vào 3 tháng giữa:

• Kiểm tra xem thai có phát triển bình thường không.
• Kiểm tra sức khỏe của mẹ
• Làm các xét nghiệm và cung cấp các dịch vụ cần thiết.

+ Lần 3 và lần 4: Vào 3 tháng cuối:

• Được tiếp tục theo dõi sự phát triển của thai nhi, sức khỏe của mẹ.
• Được tư vấn về các vấn đề cần thiết liên quan đến cuộc đẻ.
• Tư vấn chuẩn bị cho cuộc đẻ.

2 - Tiêm phòng uốn ván cho phụ nữ có thai:

+ Đối với người chưa tiêm hoặc không rõ tiền sử tiêm vắc-xin hoặc chưa tiêm đủ 3 mũi có chứa thành phần uốn ván liều cơ bản:

• Lần 1: Tiêm khi có thai lần đầu
• Lần 2: Ít nhất 1 tháng sau lần 1
• Lần 3: Ít nhất 6 tháng sau lần 2 hoăc kỳ có thai lần sau
• Lần 4: Ít nhất 1 năm sau lần 3 hoặc kỳ có thai lần sau.
• Lần 5: Ít nhất 1 năm sau lần 4 hoặc kỳ có thai lần sau.

+ Đối với người đã tiêm đủ 3 mũi vắc-xin có chứa thành phần uốn ván liều cơ bản:

• Lần 1: Tiêm sớm khi có thai lần đầu.
• Lần 2: Ít nhất 1 tháng sau lần 1.
• Lần 3: Ít nhất 1 năm sau lần 2.

+ Đối với người đã tiêm đủ 3 mũi vắc-xin có chứa thành phần uốn ván liều cơ bản và 1 liều nhắc lại:

• Lần 1: Tiêm sớm khi có thai.
• Lần 2: Ít nhất 1 năm sau lần 1.

3 - Uống viên sắt và axit folic:

Phụ nữ mang thai cần uống viên sắt-axit folic/viên đa vi chất để phòng thiếu máu và giảm nguy cơ con bị dị tật. Liều dùng như sau:

• Mỗi ngày uống 1 viên trong suốt thời gian mang thai cho đến 6 tuần sau đẻ. Nên uống trước khi mang thai 1 tháng.
• Nếu phụ nữ mang thai thiếu máu, uống 23 viên/ngày theo hướng dẫn của bộ y tế.

Lưu ý: Uống viên sắt-axit folic có thể gây một số tác dụng phụ như táo bón, buồn nôn nhưng không gây hại gì và thường mất đi sau vài tuần. Để giảm khó chịu do tác dungjcuar thuốc, nên uống thuốc vào một giờ nhất định; Ăn thêm rau, quả và uống nhiều nước.

Bổ sung dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai (Ảnh minh họa)

4 - Dinh dưỡng trong thời gian mang thai:

Trong thời gian mang thai, thai phụ có thể tăng từ 10-12kg cụ thể như sau:

Thời kỳ mang thai	Số cân nặng tăng hợp lý
3 tháng đầu	1-1,5 kg
3 tháng giữa	4-5 kg
3 tháng cuối	5-6 kg

Nếu thai phụ tăng cân không đủ hoặc quá mức, cần được cán bộ y tế khám và tư vấn kịp thời.

Phụ nữ mang thai cần:

+ Ăn uống đủ chất và lượng nhiều hơn bình thường, đặc biệt ở những tháng cuối để đảm bảo sức khỏe cho mẹ, nhu cầu phát triển của thai nhi và dự trữ năng lượng để tạo sữa nuôi con sau nay.

+ Thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý, đủ 4 nhóm thực ăn gồm: chất bột đường, chất đạm, chất béo, và đồng thời không thể thiếu chất xơ, các vitamin và khoáng chất, trong đó:

Thức ăn cung cấp nhiều năng lượng: gạo, ngô, khoai, sắn, bột mì, đường, mỡ, dầu ăn,…

Thức ăn giúp hình thành và phát triển thai nhi; là thức ăn có nhiều chất đạm và chất béo. Nguồn đạm từ động vật như: thịt, trứng, sữa, tôm, cua, cá,… và từ nguồn thực vật như: các loại đậu, vừng, lạc, dừa,… đạm thực vật đồng thời cũng cung cấp nhiều chất béo cho cơ thể.

Thức ăn có vitamin và muối khoáng: Chất khoáng và viatmin giúp thai nhi phát triển và đáp ứng nhu cầu cho người mẹ. Trong thời gian mang thai, bà mẹ cần chú ý ăn thêm các vitamin và muối khoáng, cụ thể như sau:

Vi chất	Tác dụng
Canxi	Tham gia cấu tạo khung xương cho thai nhi. Canxi có nhiều trong tôm, cua, cá và sữa, đậu tương.
Sắt	Tham gia vào quá trình tạo máu, có nhiều trong thịt màu đỏ, cá, trứng sữa, đậu đỗ các loại, vừng lạc và các loại rau củ màu xanh đậm. Sắt do thức ăn cung cấp thường không đáp ứng được nhu cầu gia tăng trong suốt thời gian mang thai. Vì vậy, phụ nữ mang thai cần được bổ sung viên sắt.
Kẽm	Tham gia vào phát triển chiều cao của trẻ từ trong bào thai và tăng miễn dịch cho trẻ. Kẽm có nhiều trong thịt, cá, thủy hải sản, đặc biệt là ốc, hến, trai, trùng trục hay nghêu sò.
Các Vitamin (A,D,B1)	Có nhiều trong các loai rau xanh, nhất là rau ngót, rau dền, rau muống, củ quả có màu vàng, màu đỏ như cà rốt, đu đủ, xoài, bí đỏ. Sữa, gan, trứng,… cũng là những thức ăn vừa cung cấp đạm và cung cấp vitamin cho cơ thể.
Axit Folic	Tham gia tạo màu, hình thành ống thần kinh. Nếu không đủ axit folic trẻ sinh ra sẽ bị dị dạng ống thần kinh. Axit folic có nhiều trong trái cây, rau xanh, trứng. Tuy nhiên trong khẩu phần ăn hàng ngày thường không đủ, vì vậy người mẹ cần được bổ sung axit folic trong thời kỳ mang thai.
Vitamin C	Làm tăng sức đề kháng của cơ thể, hỗ trợ hấp thụ sắt từ bữa ăn góp phần phòng chống thiếu máu do thiếu sắt

Vitamin C có nhiều trong trái cây (táo, đu đủ,…) và rau xanh (rau muống, rau ngót,…)

* Tuyệt đối không hút thuốc, uống rượu, và hạn chế dùng các chất kích thích như: ớt, hạt tiêu, cà phê, các loại thức ăn chế biến công nghiệp trong thời gian mang thai. Việc dùng thuốc trong thời gian mang thai cần đặc biệt thận trọng và phải tuân thủ hướng dẫn của cán bộ y tế.

5 – Vệ sinh:

Trong thời gian mang thai, việc giữ vệ sinh cơ thể rất cần thiết:

• Vệ sinh thân thể: Tắm, rửa thường xuyên bằng nước sạch, tắm trong nhà tắm kính đáo, tránh gió lùa.
• Vệ sinh vú: Lau sạch vú hàng ngày bằng nước sạch và vải mềm. Mặc áo lót ngực rộng rãi, thoải mái.

Mang thai cần có chế độ làm việc nghỉ ngơi đều đặn (Ảnh minh họa)

6 – Chế độ làm việc, nghỉ ngơi, sinh hoạt hàng ngày:

Phụ nữ mang thai vẫn tiếp tục làm việc những công việc như bình thường, nhưng vẫn cần phải chú ý:

• Không nên làm việc nặng quá sức, tiếp xúc với các chất độc hại, không làm việc ở trên cao, không làm những công việc phải ngâm mình lâu dưới nước.
• Tránh làm việc vào ban đêm, cần bảo đảm ngủ ít nhất là 8 giờ/ngày. Tốt nhất là được ngủ trưa khoảng 30 phút – 1 giờ.
• Tránh tiếp xúc với người có bệnh lây như ho, sốt, phát ban để phòng lây nhiễm cho bà mẹ.
• Nên nghỉ làm việc chính 1 tháng trước khi đẻ.
• Nơi ở cần thoáng đãng, sạch sẽ, không khí trong lành, tránh khói bếp và khói thuốc lào, thuốc lá.
• Tạo điều kiện có cuộc sống thoải mái, tránh các lo lắng, căng thẳng quá mắc.
• Sinh hoạt vợ chồng cần hạn chế và nhẹ nhàng hơn. Những bà mẹ có tiền sử sẩy thai, đẻ non cần kiêng sinh hoạt vợ chồng trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối của thời kỳ mang thai.
• Tránh đi lại xa, trường hợp cần thiết thì chọn phương tiện an toàn nhất.

7 – Hỗ trợ của người chồng trong thời gian vợ mang thai và cho con bú:

Người chồng có vai trò quan trọng đối với vợ trong thời gian mang thai cho con bú và nuôi, dạy con trong những năm tháng đầu đời. Đặc biệt sự quan tâm, chia sẻ của người chồng sẽ giúp vợ tránh được bệnh trầm cảm sau sinh. Để chuẩn bị cho sự ra đời của một trẻ sơ sinh khỏe mạnh, người chồng cần biểu hiện sự chăm sóc, tình yêu thương vợ, con bằng việc làm cụ thể như sau:

• Nhắc nhở và đưa vợ đi khám thai, tiêm vắcxin phòng uốn ván.
• Nhắc vợ uống viên sắt và axit folic/viên đa vi chất theo hướng dẫn của cán bộ y tế để phòng thiếu máu cho mẹ và con, giảm nguy cơ dị tật ở thai nhi.
• Thảo luận với vợ để chọn nơi sinh an toàn và đưa vợ đến cơ sở y tế để đẻ.
• Khi vợ sinh con, hỗ trợ và khuyến khích vợ cho con bú ngay trong vòng 1 giờ sau sinh. Bú mẹ hoàn toàn đến khi trẻ 6 tháng tuổi. Cho ăn thêm hợp lý và tiếp tục cho con bú mẹ đến 2 tuổi.
• Nhắc vợ và cùng đưa con đi tiêm chủng đúng lịch. Theo dõi đều đặn cân nặng, chiều cao của trẻ.
• Tuyệt đối không hút thuốc trong phòng có phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ.

8 – Dấu hiệu nguy hiểm trong thời gian mang thai:

Trong thời gian mang thai, phụ nữ mang thai phải đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và xử trí kịp thời nếu có bất kỳ một trong những dấu hiệu sau:

• Đau bụng.
• Phù chân, tay hoặc toàn chân.
• Ra máu hoặc dịch ối khi chưa đến ngay dự kiến sinh.
• Sốt cao trên 38.5 độ C.
• Thai đạp yếu hoặc không có cửa động của thai.
• Không thấy bụng to dần lên.
• Nôn nhiều, đau đầu, hoa mắt, chóng mặt.

Dấu hiệu nhận biết sắp sinh (Ảnh minh họa)

9 – Dấu hiệu chuyển dạ:

Thông thường khi thai đủ tháng, gần ngày dự kiến sinh, nếu có các dấu hiệu sau là bà mẹ đã chuyển dạ, cần đến cơ sở y tế để khám và sinh con:

• Đau bụng từng cơn, tăng dần.
• Ra dịch nhầy hoặc dịch có máu ở âm đạo.

Trên đây là một trong những kiến thức được tổng hợp từ các mẹ của gia đình FagoMom chia sẻ lên đây, mong rằng với những kiến thức này sẽ giúp ích cho bạn trọng cuộc sống hàng ngày.

Chúc các mẹ có sức khỏe toàn diện!

Xem thêm: Có bầu mấy tháng thì tiêm phòng cho mẹ và bé

 

Thông tin liên hệ:

Công ty TNHH giải pháp thương mại Fago Group

Địa chỉ:

Tại Hồ Chí Minh: Chung cư tecco Greenest, Phan Văn Hớn, Tân Thới Nhất, Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh

https://g.page/fagomom

Tại Hà Nội: N2C Hoàng Minh Giám, Trung Hòa Nhân Chính, Quận Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội

https://goo.gl/maps/H4ML5FeAZ97C6zne7

Điện thoại: 0934 812 773 - 0911 002 444

Thời gian làm việc:

Thứ 2 - 7 : 8:00 - 18:00

Chủ nhật : 8:00 - 11:30

Kết nối với chúng tôi:

- Fanpage: https://www.facebook.com/fagomom/

- Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCJxRNkHP5B-lEa5jO73-URw