Trẻ tự kỷ: nguyên nhân, triệu chứng, chuẩn đoán và điều trị

Trẻ tự kỷ là lỗi lo của rất nhiều cha mẹ, để phỏng đoán về căn bệnh này, các cha mẹ phải tìm hiểu rõ về nguyên nhân, biểu hiện để có được phương pháp điều trị một cách hiệu quả nhất. Để giúp cha mẹ có con mắc bệnh tử kỷ, hôm nay gia đình FaGoMom chia sẻ tới các bạn về thông tin bổ ích ở dưới đây.

1. Trẻ tự kỷ là gì:

Tự kỷ chính là tâp hợp các chứng rối loạn phát triển lan tỏa ở những mức độ khác nhau từ nhẹ cho đến nặng, và được khởi phát sớm từ khi trẻ chưa được 3 tuổi và sẽ diễn biến kéo dài.

Biểu hiện chung của chứng tự kỷ ở trẻ nhỏ nằm trong 3 khuyết điểm chính là: kém tương tác xã hội, kém giao tiếp và có hành vi bất thường. Bên cạnh đó trẻ cũng thường hay có biểu hiện về rối loạn cảm giác, nhiều trẻ còn kèm theo cả tăng động và trí tuệ kém.

Trẻ mắc chứng tự kỷ (Ảnh minh họa)

Bệnh trẻ tự kỷ được cho là một loại bệnh lý của não bộ bởi có rối loạn phát triển về thần kinh như: sự thay đổi cấu trúc phần tiểu não, thùy trán, phần thùy thái dương, thiếu hút sự hoạt hóa cấu tạo lưới, bất thường về sinh hóa thần kinh, bởi vậy có các gen bất thường. Tuy nhiên về những vẫn đề đưa ra ở trên là những giả thuyết.

Về tỷ lệ chuẩn đoán ở trẻ mắc bệnh tự kỷ trong những năm gần đây, có xu hướng tăng cao so với tần suất 1/100 trẻ, mà trong đó chứng tự kỷ đã chiếm 16,8%, phần lớn các bé trai bị mắc bệnh nhiều hơn bé gái gấp 4-6 lần.

2. Nguyên nhân trẻ mắc bệnh tự kỷ:

Đến nay, khoa học vẫn chưa tìm được nguyên nhân khiến trẻ bị tự kỷ nhưng phần lớn một số nhận định được cho rằng trẻ mắc bệnh tự kỷ có thể do:

+ Di truyền: với sự phát triểu thiếu hài hòa của não bộ do một số gen dẫn đến làm tổn thương não bộ.

+ Trong suốt quá trình mang thai, mẹ sẽ tiếp xúc thường xuyên với rất nhiều chất độc hại như: thuốc lá, rượu bia, ma túy,… làm tăng nguy cơ trẻ bị mắc bệnh tự kỷ sau khi sinh.

+ Yếu tố môi trường không thuận lợi làm tăng về khả năng tự kỷ như: các hóa chất độc hại, ô nhiễm môi trường, gia đình bỏ hoặc do bị cám dỗ,….

3. Những triệu chứng trẻ mắc bệnh tự kỷ:

Cha mẹ sẽ nhận thấy các dấu hiệu của bệnh tự kỷ trong 2 năm đầu của trẻ, với các dấu hiệu này thường được phát triển dần dần, cho dù một vài trẻ có mắc chứng tự kỷ những vẫn đạt được mốc phát triển với tốc độ tăng trưởng bình thường và sau đó sẽ giảm dần. Các triệu chứng của bệnh tự kỷ ở trẻ em gồm có:

Trẻ ít nói, ít cười trong mọi giao tiếp (Ảnh minh họa)

+ Thiếu hụt kỹ năng tương tác: Khi trẻ thiếu đi kỹ năng tương tác xã hội là một trong những vấn đề cơ bản của chứng tự kỷ như: trẻ không biết chỉ tay, ít giao tiếp bằng mắt, ít cử chỉ hoạt động, không làm theo các hướng dẫn, chơi một mình không chia sẻ với ai, làm theo những gì mình thích, không khoe, không để ý đến thái độ của người khác. Có một số trẻ không biết lạ ai, đến nơi mới nào cũng không để ý về sự thay đổi của môi trường, nhưng lại có những trẻ lại rất sợ người lạ, sợ chỗ mới lạ. Trẻ sẽ thường gắn bó và để ý về các đồ vật nhiều hơn là để ý đến những người xung quanh.

+ Bất thường về ngôn ngữ: Trẻ sẽ chậm nói, hay nói được nhưng sau đó lại không nói, phát âm vô nghĩa, dạy nói nhưng không nói theo. Trẻ mà nói được thì lại nói nhại lại lời, nhại lại quảng cáo, chỉ nói mỗi khi đòi ăn, đòi đi,… Ngôn ngữ của trẻ bị thụ động, không biết đặt câu hỏi, hoặc hỏi lại nhiều lần cùng 1 câu hỏi. Không biết đối đáp về hội thoại, không biết kể những gì mà trẻ đã chứng kiến. Giọng nói của trẻ khác thường như nói lơ lớ, thiếu đi diễn cảm, nói nhanh, nói khá to, nói ríu lời,… Trẻ sẽ không biết chơi giả vờ tưởng tượng với tính chất xã hội, không biết chơi các trò chơi có luật. Chậm nói chính là một trong những lý do chủ yếu để cha mẹ nên đưa con đi khám bệnh bởi đó chính là dấu hiệu dễ nhận thấy nhất ở trẻ.

Trẻ gặp nhiều khó khăn trong cách biểu đạt mong muốn của mình (Ảnh minh họa)

+ Bất thường về hành vi, thói quen, ý thức bị thu hẹp: các hành động được định hình như kiễng gót chân, quay tròn người, ngắm nhìn tay, nhìn nghiêng, lắc lư người, nhảy chân sáo, nhảy lên, chạy vòng quanh,…. Tất cả những thói quen được rập khuôn thường gặp như: đi về theo đúng một lối đường, ngồi đúng một chỗ, nằm đúng vị chí yêu thích, mặc đúng những bộ quần áo mình thích, luôn làm việc theo một trình tự,….

+ Các ý thích bị thu hẹp: Khả năng chơi đơn điệu bị kéo dài, xem tivi trong nhiều giờ với các chương trình như quảng cáo, điện thoại, quay bánh xe, băng hình, ngắm nhìn hoặc tay luôn cầm theo một thứ gì đó như tăm, giấy, chai lọ, đồ chơi có màu mình yêu thích hoặc có độ cứng mềm khác nhau. Có nhiều trẻ khóc lăn ra nếu không được vừa ý với trẻ, và không hề biết nói và do thiếu sự kiềm chế. Chiếm khoảng 70% trẻ tự kỷ có các biểu hiện tăng động, không phản ứng với các tình huống nguy hiểm xảy ra.

Trẻ tránh xa mọi giao tiếp bằng ánh mắt (Ảnh minh họa)

+ Rối loạn cảm giác: Có nhiều trẻ bị rối loạn cảm giác do thần kinh quá nhạy cảm như: sợ phải nghe thấy tiếng động lớn nên khóc thét lên hoặc bịt tai lại, che mắt hoặc chui vào một góc nào đó nếu trẻ sợ ánh sáng, sợ một số loại mùi vị, nghe thấy âm thanh quảng cáo trẻ chạy nhanh vào để nghe, sợ bị cắt tóc, sợ phải gội đầu, không thích ai sờ vào người, khi ăn không nhai, và kém chọn thức ăn. Ngược lại, trẻ khá nhạy cảm với các biểu hiện như: thích sờ vào đồ vật, thích được ôm giữ thật chặt, luôn có cảm giác đau, thích gõ hoặc ném thứ gì đó tạo ra tiếng động, nhìn và các vật đang chuyển động phát sáng.

+ Khả năng đặc biệt: có một số trẻ có khả năng đặc biệt như nhớ số điện thoại, nhớ các loại xe ô tô, nhớ về vị trí đặt đồ vật hoặc nơi chốn, bám vào trò chơi ở trên máy khá giỏi, thuộc lòng được các bài hát, đọc được số chữ khá sớm, làm toán công tính nhẩm khá nhanh, bắt chước các động tác rất nhanh,…. Với những biểu hiện này các cha mẹ thường hay bị nhầm tưởng là con trẻ thông minh.

Các diễn biến khác khi trẻ lớn lên: thường hay đi học muộn, ít hòa nhập với bạn bè, khó khăn trong giao tiếp, không hiểu được nghĩa của các từ ngữ, khó khăn về vấn đề học tập đặc biệt là các môn xã hội. Các hành vi định hình và ý thức bị thu hẹp có thể thay đổi từ thứ này sang thứ khác. Có nhiều trẻ khá tăng động, và có nhiều trẻ lại thu mình trong một nơi nào đó.

Trẻ chỉ tập trung vào món đồ mình yêu thích (Ảnh minh họa)

4. Những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh tự kỷ:

+  Yếu tố làm cho bệnh tự kỷ tăng cao:

- Do gia đình dành ít thời gian chơi với trẻ.

- Trẻ lạm dụng vào tivi quá nhiều.

- Ít cho trẻ tiếp xúc vui chơi với các trẻ khác.

+ Những dấu hiệu báo nguy cơ mắc bệnh tự kỷ ở trẻ:

- Khi trẻ được 12 tháng không nói bập bẹ.

- Khi trẻ được 12 tháng nhưng vẫn chưa biết chỉ tay hoặc không có các cử chỉ điệu bộ giao tiếp.

- Khi trẻ được 16 tháng vẫn chưa nói được từ đơn.

- Khi trẻ được 24 tháng chưa nói được câu 2 từ hoặc nói chưa rõ.

- Trẻ bị mất đi về khả năng ngôn ngữ hoặc kỹ năng trong gia tiếp xã hội ở bất cứ lứa tuổi nào.

Những đối tượng dễ mắc chứng tự kỷ ở trẻ (Ảnh minh họa)

5. Phòng ngừa bệnh tự kỷ ở trẻ nhỏ:

- Luôn phải đảm bảo an toàn trong suốt thời gian mang thai.

- Hạn chế việc sinh con khi ở độ tuổi cao.

- Tránh các yếu tố bất lợi trong môi trường sống.

- Luôn quan tâm tới động tác sớm của trẻ, dành thời gian chơi tương tác với trẻ, vận động và phát triển về giao tiếp cho trẻ.

6. Những biện pháp trong chẩn đoán tự kỷ ở trẻ:

* Biện pháp lâm sàng:

Khi trẻ bị mắc bệnh tử kỷ sẽ khiếm khuyết trong 3 lĩnh vực là: kém tương tác trong xã hội, kém giao tiếp và các hành vi bất thường khác.

+ Phân loại lâm sàng theo 5 điểm sau:

- Tự kỷ điển hình (tự kỷ Kanner): bao gồm các dấu hiệu bất thường ở cả 3 lĩnh vực kém tương tác xã hội, kém giao tiếp và hành vi bất thường, khởi phát trước 3 tuổi.

- Hội chứng Asperger (tự kỷ chức năng cao): kém tương tác xã hội, nói được nhưng giao tiếp bất thường, không chậm nhận thức, xuất hiện sau 3 tuổi.

- Hội chứng Rett: thường gặp ở trẻ gái, sự thoái triển xảy ra khi trẻ 6 – 18 tháng, động tác định hình ở tay, vẹo cột sống, đầu nhỏ, chậm trí tuệ mức độ nặng.

- Rối loạn phân rã tuổi ấu thơ: sự thoái lùi phát triển xảy ra trước 10 tuổi.

- Tự kỷ không điển hình: chỉ có bất thường một trong 3 lĩnh vực, là tự kỷ mức độ nhẹ.

Cách nhận biết chứng tự kỷ ở trẻ em (Ảnh minh họa)

+ Phân loại theo trí tuệ và phát triển ngôn ngữ:

- Tự kỷ có trí thông minh cao và nói được

- Tự kỷ có trí thông minh cao nhưng không nói được

- Tự kỷ có trí tuệ thấp và nói được

- Tự kỷ có trí tuệ thấp và không nói được

* Xét nghiệm:

Hiện nay, với việc xét nghiệm để nhận biết chứng tự kỷ ở trẻ vẫn chưa đưa ra được kết quả xét nghiệm sinh học đặc hiệu.

Để chẩn đoán được chứng tự kỷ ở trẻ thì bố mẹ cần đến thăm khám bác sĩ chuyên khoa để được làm một số trắc nghiệm về tâm lý để đánh giá cụ thể và khả năng phát triển tâm vận động của trẻ dưới 6 tuổi và trí tuệ của trẻ lớn hơn, làm các trắc nghiệm về hành vi cảm xúc, đánh giá theo thang sàng lọc tự kỷ M-CHAT, hay thang đo mức độ tự kỷ CARS.

7. Những biện pháp điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ em:

Nếu trẻ bị mắc bệnh tự kỷ nhẹ sẽ được kiểm tra, phát hiện và can thiệp sớm thì khả năng phát triển của trẻ sẽ vẫn được diễn ra khá bình thường, trẻ cũng có thể hòa hợp với cộng đồng xã hội. Trong những trường hợp nặng hơn thì tất cả những biện pháp can thiệp và biện pháp chăm sóc chỉ có thể giúp cho trẻ cải thiện được phần nào và biết cách giao tiếp tốt hơn. Biện pháp điều trị chứng tự kỷ cho trẻ với chế độ quan tâm chăm sóc đặc biệt như sau:

Biện pháp điều trị chứng tự kỷ ở trẻ nhỏ (Ảnh minh họa)

+ Đối với trẻ tự kỷ luôn cần đến tình yêu thương, sự quan tầm từ cha mẹ và người thân khác. Cũng đừng mặc cảm, không nên chủ quan, không được bỏ rơi trẻ và cũng đừng để cho ai có những kỳ thị đối với trẻ. Cha mẹ hãy kêu gọi về sự giúp đỡ của trẻ xung quanh, luôn ở bên cạnh con trẻ và giành thời gian để dạy con.

+ Trẻ tự kỷ ở mức độ nặng hay nhẹ cũng là tổng hợp của tất cả các hội chứng, tình trạng suy giảm về nhận thức, tương tác với xã hội, ngôn ngữ cũng như về khả năng giao tiếp, bởi vậy việc chữa trị cần phải trải qua một quá trình khá lâu dài, kiên trì, bền bỉ cũng như về sự phối hợp chặt chẽ của tất cả các cha mẹ, gia đình, giáo viên và công động thì mới có thể mang lại cho trẻ hiệu quả cao, chứ không thể chỉ sử dụng thuốc chữa trị như các bệnh khác.

+ Cha mẹ cũng cần phải theo dõi về tình trạng tự kỷ ở trẻ một cách kỹ lưỡng, trao đổi với bác sĩ, các chuyên gia về tâm lý, giao viêm mẫu giáo, thực hiện theo đúng những lời khuyên và các chỉ dẫn về điều trị chứng tự kỷ cho trẻ.

Trên đây là những chia sẻ của gia đình FaGoMom đã tổng hợp về các triệu chứng, nguyên nhân, và đưa ra biện pháp điều trị chứng tự kỷ trẻ nhỏ để những cha mẹ nào đang nuôi con có biểu hiện như trên để điều trị kịp thời, và cũng đồng thời để các cha mẹ tránh các tình trạng tự kỷ sẽ xảy ra với con mình trong tương lai.

Xem thêm: Phương pháp dạy toán lớp 1 cho trẻ hiệu quả

 

Thông tin liên hệ:

Công ty TNHH giải pháp thương mại Fago Group

Địa chỉ:

Tại Hồ Chí Minh: Chung cư tecco Greenest, Phan Văn Hớn, Tân Thới Nhất, Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh

https://g.page/fagomom

Tại Hà Nội: N2C Hoàng Minh Giám, Trung Hòa Nhân Chính, Quận Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội

https://goo.gl/maps/H4ML5FeAZ97C6zne7

Điện thoại: 0934 812 773 - 0911 002 444

Thời gian làm việc:

Thứ 2 - 7 : 8:00 - 18:00

Chủ nhật : 8:00 - 11:30

Kết nối với chúng tôi:

- Fanpage: https://www.facebook.com/fagomom/

- Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCJxRNkHP5B-lEa5jO73-URw